12 Pułk Ułanów Podolskich. Rozkazy Dzienne Szwadronu Dowodzenia

12 Pułk Ułanów Podolskich jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych pułków przedwojennej II Rzeczypospolitej i okresu II wojny światowej. Korzeniami sięga początków XIX stulecia, kiedy w okresie wojny Napoleona Bonaparte z Austrią powołano 5 Pułk Jazdy Francusko-Galicyjskiej w 1809 r., dowodzony przez Gabriela Rzyszczewskiego1 . Stał się częścią Armii Księstwa Warszawskiego, a następnie został przemianowany na 12 Pułk Ułanów. Brał udział w walkach w wojnie z Rosją w 1812 r. oraz podczas kampanii saskiej w 1813 r. (resztki pułku zostały włączone w struktury 8 Pułku Ułanów). Kolejny etap działalności pułku rozpoczęły wydarzenia w Rosji w 1917 r. W ramach III Korpusu Polskiego utworzono pułk jazdy z żołnierzy-Polaków służących uprzednio w 1 Pułku Kirasjerów Gwardii.

Wspomniana Księga Rozkazów Dziennych Szwadronu Dowodzenia 12. PUP, istniejąca jedynie w rękopisie, zawiera trudne do przecenienia informacje na temat życia codziennego, składu osobowego, problemów wychowawczych, życia na obczyźnie i relacji ze społecznością lokalną, podejmowania trudnych decyzji przez żołnierzy 12. PUP. Odbywa się to w skali jednego szwadronu, pokazuje życie codzienne zarówno kadry, jak i szeregowych żołnierzy, których losy poznajemy głównie przez pryzmat opracowań zbiorowych. Księga stanowi uzupełnienie wydanych drukiem i pozostających w rękopisach dzienników działań bojowych i rozkazów dziennych Pułku. Jej odczytanie nastręczało niekiedy trudności. Papier, na którym była napisana, uległ z upływem lat stopniowej degradacji, sprawiając, że tekst w wielu przypadkach stał się mało czytelny, czasami wręcz niemożliwy do odczytania (wyblakł lub został zalany). Przy opracowywaniu napotkano na bardzo dużą liczbę różnego rodzaju skrótów specyficznych dla służby wojskowej, stosowanych przez kancelistów, nieliczne uwagi przełożonych kontrolujących zapis. Obok skrótów powszechnie znanych były zapisy wprowadzane ad hoc, trudne obecnie do zrozumienia. Z tego powodu tekst był niekiedy trudny w odbiorze dla czytelnika. W przypadku obiekcji co do poprawnego odczytania tekstu wprowadzono informację w przypisie, podobnie w sytuacji braku tekstu z winy nieuzupełnienia luk przez kancelistę. Rękopis zawiera też sformułowania i zwroty obcojęzyczne, wyjaśniane przez redaktora w przypisach i w wykazie skrótów.

Ze wstępu