Adam Adamandy Kochański 1631-1700

Nazwisko Adama Kochańskiego (1631-1700) nie jest zupełnie obce dzisiejszym historykom nauki, szczególnie zajmującym się matematyką, filozofią przyrody i tzw. "filozofią zajmującą" (philosophia curiosa). Znany był w przeszłości głównie na Zachodzie jako matematyk, astronom, filozof, filolog, konstruktor zegarów i machin. Prezentował więc bardzo szeroki wachlarz zainteresowań w dużym stopniu o charakterze filozoficznym. W ruchu umysłowym elity kulturalnej na Zachodzie odgrywał on znaczną rolę. Wydał wprawdzie niewiele i to skromnych objętościowo dzieł, ale rzucał płodne myśli, podtrzymywał i pobudzał twórcze inicjatywy w wielu naukowych środowiskach. Bogactwo jego pomysłów przekraczało swym zasięgiem ramy, w jakich zamykała się XVII-wieczna wiedza w zakresie nauk ścisłych i przyrodniczych w Polsce. Był umysłem o bardzo wielostronnych zainteresowaniach, których odbiciem są zarówno prace publikowane, jak i szczególnie bogata korespondencja z wieloma przedstawicielami europejskiej nauki XVII wieku, w tym bezcenna w treści korespondencja z Gottfriedem W. Leibnizem. (...) W niniejszej pracy zainteresowania i dorobek Kochańskiego został ujęty kolejno w rozdziałach tematycznych o jego bardzo szerokim pojmowaniu filozofii, o pracach i osiągnięciach z zakresu nauk ścisłych: fizyki, matematyki i astronomii, o żywym zainteresowaniu alchemią, a w końcu o jego humanistycznych zainteresowaniach otaczającym światem, a szczególnie poznaniem języków narodów europejskich i azjatyckich. W ostatnim rozdziale w formie podsumowania staramy się dać odpowiedź na pytanie, czy Kochański był uczonym, mogącym chlubić się znacznymi osiągnięciami, czy też na polu nauki, w tym filozofii, pozostał jedynie marzycielem i mało znaczącą osobowością.