Amerykański system ochrony praw człowieka

Oddawane do rąk Czytelników dzieło stanowi dorobek VI Międzynarodowej Konferencji Naukowej pt. „Modele ochrony praw człowieka: europejski i amerykański. Aksjologia – instytucje – efektywność”, która odbyła się w dniach 10–11 kwietnia 2014 r. w Warszawie, w siedzibie Sejmu. Konferencja została zorganizowana dla uczczenia 55. rocznicy powstania Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i 45. rocznicy podpisania Amerykańskiej Konwencji Praw Człowieka. Honorowy patronat nad nią objęła Pani Navi Pillay, Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka. Tom „Amerykański system ochrony praw człowieka. Aksjologia – instytucje – efektywność” ma niezwykle zróżnicowaną tematykę. Istotne znaczenie mają rozważania dotyczące między amerykańskiego systemu ochrony praw człowieka w kontekście działalności Międzyamerykańskiej Komisji Praw Człowieka oraz Międzyamerykańskiego Trybunału Praw Człowieka. Większość opracowań dotyczy Stanów Zjednoczonych. Uwzględniono ich genezę i przesłanki ograniczenia praw i wolności jednostki dla zapewnienia bezpieczeństwa państwa, a także znaczenie ustroju federalnego dla ochrony praw człowieka. Szeroko wyeksponowane są prawa i wolności osobiste, w tym prawo do wolności słowa oraz wolności sumienia i religii. Wieloaspektowo poddane zostało analizie prawo do życia i zdrowia, prawo do prywatności oraz prawo do nauki. Liczne artykuły dotyczą skargi konstytucyjnej i różnych aspektów funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości (m.in. prawo do sądu a obligatoryjność mediacji; przesłuchanie kognitywne; odszkodowanie za fałszywy areszt). Problemy ochrony praw człowieka dotyczą nie tylko Stanów Zjednoczonych, ale też Kanady, regionu Dalekiej Północy czy państw andyjskich. Wiele opracowań konfrontuje rozwiązania systemu amerykańskiego z tymi, które znalazły zastosowanie w Europie. prof. dr hab. Jerzy Jaskiernia redaktor naukowy