Dowódcy Chanatu Krymskiego. Tuhaj-bej

W pierwszej połowie XVII wieku Chanat Krymski był jednym z najsilniejszych państw w Europie Środkowo-Wschodniej. Był on częścią rozległego świata muzułmańskiego, który rozciągał się od Maroka po Indonezję i stanowił jednolitą przestrzeń kulturową. Państwo Girejów obejmowało Półwysep Krymski (z wyjątkiem Wybrzeża Południowego i Kerczu, rządzonych przez turecką administrację ejaletu Kaffy) oraz stepy od Dniepru po Kubań włącznie. Chanowie krymscy uważali ziemie czerkieskie na Północnym Kaukazie za część swojego imperium. Pas ziem nadbrzeżnych od Dunaju do Dniepru wchodził w skład państwa osmańskiego, ale ludność tatarska tych terenów była podwójnie podporządkowana sułtanowi-chanowi. Jały agasi (aga nadbrzeża) był namiestnikiem chana nad Tatarami budziackimi, największej społeczności tatarskiej w regionie Morza Czarnego poza Krymem i Kubaniem. Kierowanie państwem i dowództwo nad armią były synonimami. Głową państwa był chan, który był również naczelnym dowódcą. Jego zastępca i następca nosił tytuł kałgi (kałga-sułtan). Drugi następca chana nosił tytuł nureddina (nureddin-sułtan). Pod nieobecność chana to właśnie oni mieli dowodzić armią. Pod jego dowództwem dowodzili odpowiednio prawą i lewą flanką. Inni członkowie rodziny Girejów (sułtani) byli również dowódcami wojskowymi. Bejowie (begowie), wyższa szlachta chanatu, łączyli funkcje dowódców i zarządców. Przedstawiciele głównych rodów chanatu – Szirinów, Mansurów, Barynów, Argynów, Sedżeutów i Jaszławów – brali udział w rządzeniu krajem razem z Girejami... O autorze: Amet-chan Szejchumierow (1992), młodszy pracownik naukowy Instytutu Historii im. Sz. Mardżani Akademii Nauk Republiki Tatarstanu w Kazaniu (Rosja). W kręgu jego zainteresowań naukowych znajdują się sprawy wojskowe Chanatu Krymskiego. Autor kilkunastu publikacji dotyczących różnych aspektów wojskowości Tatarów krymskich.