Prace nad historią Lubelszczyzny w XX w. trwają już od ponad dekady. Ze względu na zakres przedsięwzięcia są pracochłonne i wymagają zaangażowania wielu osób. Wydane dotychczas przez IPN Oddział w Lublinie opracowania obejmujące życie polityczne, społeczne, gospodarcze, oświatowe i kulturalne Lubelszczyzny w latach 1918-1939 (dwa tomy opublikowane w latach 2020-2023) i 1944-1956 (2016-2017) stanowią owoc pracy ponad trzydziestoosobowego zespołu badaczy. Niniejszy tom jest kolejnym w serii wydawanej pod wspólnym tytułem Dzieje Lubelszczyzny. Zgodnie z wypracowaną koncepcją, poświęcony jest aspektom politycznym. Składa się z dwóch części, w których omówiono krajobraz polityczny województwa - struktury władzy i ich rolę (administracja, partie polityczne, organizacje młodzieżowe, aparat bezpieczeństwa, wymiar sprawiedliwości, wojsko) oraz kontestację systemu politycznego (formy oporu i sprzeciwu, środowiska, z jaki pochodzili kontestatorzy). Lubelszczyzna okresu gomułkowskiego nie cieszyła się zbyt wielkim zainteresowaniem zawodowych historyków. Dotychczasowa literatura tematu nie pozwalała odpowiedzieć na wiele pytań, dlatego niniejszy tom został oparty w dużej mierze na badaniach źródłowych.