Dziennik

"Niepozorny szkolny zeszyt w linię, na okładce którego dziecięcą ręką napisano: „Pamiętnik – Renia Knollówna” został znaleziony w marcu 1943 roku w stosie makulatury przez pracownika papierni w Jeziornie pod Warszawą. W 1958 roku znalazca przekazał go Żydowskiemu Instytutowi Historycznemu w Warszawie. Renia Knoll urodziła się w Krakowie 12 lutego 1927 roku. Jej zapiski obejmują okres od 16 maja 1940 do 1 września 1941 roku, dotyczą więc zarówno okresu przed powstaniem krakowskiego getta, jak i niemal sześciu miesięcy od jego utworzenia. Diariusz Reni nie jest jednak w żadnym razie kroniką okupacyjnych losów krakowskich Żydów. Jest to dziennik nastolatki, którą antysemickie represje przejmują w równej mierze, co flirty z kolegami, problemy z nauką czy zatargi z rodzicami. Oznacza to być może zawód dla czytelnika, złaknionego kronikarskiego opisu wydarzeń albo wstrząsającego dokumentu, będącego wyrazem wyłącznie traumy Holokaustu, z drugiej zaś strony – stanowi niezwykłe świadectwo, w którym doświadczenie Zagłady ukazane zostało z perspektywy dziecka, zaabsorbowanego zarówno typowymi problemami okresu dojrzewania, jak i okupacyjnym wymiarem egzystencji.