Edward I. Wielki, budzący postrach król

"Marc Morris jest historykiem i prezenterem telewizyjnym specjalizującym się w tematyce średniowiecza, a także autorem książek A Great and Terrible King, King John oraz Norman Conquest, ogłoszonej bestsellerem przez Wall Street Journal i USA Today. Mieszka w Anglii. W 2003 roku był prezenterem bardzo chwalonego cyklu programów telewizyjnych Castle dla Channel 4 i napisał książkę stanowiącą dodatek do niego (obecnie wydaną w miękkiej oprawie przez wydawnictwo Hutchinson). Miał też wkład w inne programy o historii w radiu i telewizji. Morris, jako ekspert w dziedzinie średniowiecznej monarchii i możnowładców, a także członek Royal Historical Society, napisał liczne artykuły dla History Today, BBC History Magazine i Heritage Today (obecnie opublikowane razem w formie e-booka Kings and Castles). W 2018 roku nakładem Wydawnictwa Napoleon V ukazała się inna biografia tego autora – Jan bez Ziemi. Zdrada, tyrania i Wielka Karta Swobód. Oto pierwsza duża biografia prawdziwie potężnego króla – człowieka, który narodził się, by rządzić Anglią, i który wierzył, że należy mu się prawo do rządów nad całą Brytanią. Jego panowanie należało do najbardziej imponujących i najważniejszych na przestrzeni całego średniowiecza; doprowadziło do wojen i podbojów na niespotykaną wcześniej skalę; pozostawiło też narody Brytanii podzielonymi, a podział ten utrzymał się od czasów Edwarda aż do współczesności. Miliony ludzi znają Edwarda I jako „Długonogiego”, człowieka, który podbił Szkocję, i nemezis sir Williama Wallace’a („Waleczne Serce”). Opowieść ta stanowi jednak tylko końcowy rozdział w życiu monarchy, które w zdumiewający sposób przepełnione było aktywnym działaniem. Wcześniej Edward pokonał i zabił w walce słynnego Szymona de Montfort; odbył podróż przez Europę do Ziemi Świętej, podążając na krucjatę; podbił Walię, na zawsze kładąc kres dynastii jej rodzimych władców, a także budując najwspanialszą sieć zamków, jaką w ogóle stworzono w dziejach. Zbierał największe armie, jakie widziały wieki średnie, i zwoływał największe parlamenty; dokonał niesławnego czynu wypędzenia wszystkich Żydów ze swojego królestwa. Był najdłużej żyjącym z królów średniowiecznej Anglii i spłodził aż piętnaścioro dzieci z pierwszą żoną, Eleonorą Kastylijską, zaś po jej śmierci wzniósł „Krzyże Eleonory” – najokazalsze tego rodzaju pomniki, jakie kiedykolwiek stworzono dla angielskich monarchów czy monarchiń. Marc Morris w swej książce przeprowadza zupełnie nową analizę owych sił, które napędzały Edwarda przez cały okres jego nieustającej działalności: jego charakter, wiarę chrześcijańską i poczucie przeznaczenia Anglii – poczucie, które zostało ukształtowane szczególnie przez historie o legendarnym królu Arturze. Autor bada również rozmaite powody, dla których przeciwnicy Edwarda (w tym Llewelyn ap Gruffudd i Robert Bruce) stawili mu opór, oraz owe nader odmienne społeczności, które istniały wówczas w Szkocji, Walii i Irlandii. W efekcie powstała bardzo obszerna opowieść – oparta na badaniach przeprowadzonych w sposób perfekcyjny, a jednak przekazana w sposób urzekający – a także żywy obraz średniowiecznej Brytanii, w chwili gdy rozstrzygnął się jej los. "