Twórczość prozatorska Zbigniewa Kruszyńskiego, chociaż niewielka objętościowo (pisarz jest autorem sześciu książek), stanowi ważny element współczesnego krajobrazu literackiego. […] Jego książki były nominowane do najważniejszych nagród literackich w Polsce i często je zdobywały. […] Jednakże wysokoartystyczny charakter jego prozy, szczególnie w aspekcie stylu, powoduje, że nie cieszy się ona popularnością wśród czytelników. Pisarz stawia określone wymagania kulturowe, zawężając tym samym krąg możliwych odbiorców. […] W niniejszej monografii zaprezentowałem twórczość Kruszyńskiego syntetycznie, ukazując najważniejsze tematy w niej dostrzeżone. W jego pisarstwie kategorie egzystencji i historii, wskazane w tytule książki, splatają się ze sobą. […] Starałem się również uporządkować wiedzę na temat twórczości Kruszyńskiego, a także przedstawić ją w kontekście innych utworów literackich, z którymi, w moim przekonaniu, koresponduje, tym samym ukazując pisarstwo autora Szkiców historycznych na możliwie szerokim tle kulturowym, obejmującym zarówno przykłady z literatury polskiej oraz powszechnej, jak również ze świata filmu. Fragment Wstępu