Gdy światło się mroczy. Światopogląd Państwa Islamskiego w perspektywie teorii opanowywania trwogi

Teoria opanowywania trwogi ułatwia sięgnięcie pod powierzchnię obserwowanych zjawisk społecznych i dostrzeżenie ich głębszego podłoża, uwarunkowanego m.in. silnie przenikającą ludzką psychikę oraz kulturę tanatofobią oraz jej złożonymi konsekwencjami objawiającymi się w zróżnicowany sposób w rozmaitych systemach wartości, normach, przekonaniach i zachowaniach. Niniejsza książka jest wynikiem przekonania, że uzupełniając dotychczas proponowane wyjaśnienia fenomenu Państwa Islamskiego o perspektywę teorii opanowywania trwogi, znacznie łatwiej będzie nam zrozumieć, jak zróżnicowane, a czasem pozornie sprzeczne ze sobą motywy wypływają ze wspólnego, uniwersalnego źródła, składając się na spektakularny, choć tymczasowy, sukces owego „śmiałego eksperymentu”. Przyjęcie wspomnianej perspektywy pozwala – w ocenie autora – na dokładne prześledzenie mechanizmu realizacji funkcji „radykalnie dogmatycznego” systemu znaczeń, rozumianego jako złożony, spójny, psychologicznie skuteczny system buforowania lęku egzystencjalnego. To zaś z kolei pozwala na lepsze zrozumienie genezy, anatomii, dynamiki ewolucyjnej oraz źródeł atrakcyjności skrajnie dogmatycznych światopoglądów tego rodzaju, konsekwentnie i powtarzalnie prezentujących charakterystyczne diagnozy, prognozy oraz programy działania. Celem opracowania jest zatem z jednej strony zaprezentowanie światopoglądu Państwa Islamskiego jako specyficznego typu „maszyny do produkcji bezpieczeństwa ontologicznego”. Z drugiej strony światopogląd ten pełni tu funkcję laboratoryjnego preparatu pozwalającego lepiej zapoznać się z eksplanacyjnymi możliwościami teorii opanowywania trwogi w badaniach nad ekstremizmem i przemocą polityczną. Praca kierowana jest głównie do osób zainteresowanych zjawiskami politycznego ekstremizmu, religijnego radykalizmu, przenikania się psychologii, polityki i religii w działaniach ruchów i ugrupowań określanych jako ekstremistyczne i radykalne, a także przemocy politycznej. Ta ostatnia traktowana jest w prezentowanej książce jako epifenomen szeregu dających się zidentyfikować mechanizmów psychologicznych oraz socjokulturowych, a zarazem wielofunkcyjne narzędzie podtrzymujące stabilność i funkcjonalność dogmatycznych światopoglądów rozpatrywanych jako systemy opanowywania trwogi.