Granica moskiewska w epoce jagiellonskiej

Dzieje granic Rzeczypospolitej sa jedna z najmniej dotychczas zbadanych dziedzin w nauce polskiej. Na wielu polach panuja tu do dnia dzisiejszego ogolniki, odziedziczone po pisarzach dawniejszych. Scislejsze wiadomosci o zmianach granicznych w wyniku wojen i ukladow, zawarte w licznych traktatach miedzynarodowych, nie zostaly opracowane przez nikogo. Trudno by bylo gdziekolwiek znalezc spisy traktatow. Czesto zdarza sie, ze nie wiadomo, gdzie ich szukac, ze wzgledu na porozrzucane po upadku panstwa na terenie I Rzeczypospolitej archiwa. Biorac sie do tej spoznionej pracy, spostrzega sie luki, ktorych dzis juz nie da sie zapelnic. Najgorzej praca wypada w kwestii ustalenia granicy wschodniej, polnocno- i poludniowo-wschodniej: z Rusia i Tatarami. Scisle opisanie i wykreslenie granic tatarskich jest rzecza niemozliwa do wykonania, ze wzgledu na to, ze znajdowaly sie na terenach bezludnych i nawet dokonywane czasem porozumienia graniczne pozostawaly martwa litera wobec swawoli kresowcow Dzikich Pol i ciaglych napadow tatarskich.