Jak zostać heretykiem

Czy Pelagiusz był w rzeczywistości świętym mężem, jak określał go Augustyn, czy też niegodziwym człowiekiem, autorem zbrodniczej nauki, nieprzyjacielem łaski? Na to pytanie w prezentowanej książce nie szukaliśmy jednak odpowiedzi. Jest ono bowiem źle postawione, przez co od dawna prowadzi badaczy do ferowania niepopartych zadowalającą argumentacją sądów wartościujących. To właśnie biskup Hippony był tym autorem antycznym, który najobszerniej polemizował z Pelagiuszem, najczęściej o nim wspominał i występował przeciw jego nauce. Historycy są zgodni, że to przede wszystkim Augustyn i jego afrykańscy współbiskupi prowadzili zwieńczoną sukcesem politykę, zmierzającą do uznania go za heretyka. Ponieważ więc praca ta miała zbadać, w jaki sposób Pelagiusz stał się heretykiem, postawiliśmy sobie pytanie, w jaki sposób w pismach Augustyna z lat 415–418 został przedstawiony Pelagiusz i jego nauka. Pytanie to otworzyło perspektywy badawcze dotychczas niemal nieobecne w piśmiennictwie naukowym.