Jurysdykcja uznawanie orzeczeń sądowych oraz ich wykonywanie w sprawach cywilnych i handlowych

Z dniem 10.1.2015 r. zaczęło obowiązywać nowe rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 1215/2012 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.Urz. UE L 351 z 2012 r., s. 1 ze zm.), które zastąpiło rozporządzenie 44/2011. Jest to najważniejszy unijny akt dotyczący spraw jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. Celem uchwalenia rozporządzenia było udoskonalenie mechanizmów współpracy sądowej na obszarze Unii Europejskiej, w szczególności poprzez zmiany w zakresie: wykonywania i uznawania orzeczeń, umów jurysdykcyjnych, środków tymczasowych. W przedmiocie uznawania i wykonywania orzeczeń za najbardziej doniosłą zmianę należy uznać rezygnację z procedury exequatur, w myśl której orzeczenie wydane w jednym państwie członkowskim może być wykonane w innym państwie członkowskim po stwierdzeniu wykonalności na wniosek uprawnionego podmiotu. Pod rządami nowych przepisów orzeczenia będą co do zasady wykonalne już bez potrzeby stwierdzania wykonalności. Stanowi to istotny przełom w usprawnianiu współpracy między sądami państw członkowskich UE. Orzeczenia wykonalne z mocy prawa będą stanowiły podstawę do stosowania wszelkich środków zabezpieczających przewidzianych w prawie państwa członkowskiego sądu wezwanego. Drugą kluczową innowacją jest poprawa skuteczności umów jurysdykcyjnych. Nowa regulacja przewiduje, że sąd wskazany przez strony w umowie jako mający jurysdykcję będzie miał zasadniczo pierwszeństwo przed innymi sądami właściwymi według rozporządzenia, niezależnie od tego, czy wniesiono do niego sprawę w pierwszej kolejności. Niniejsza publikacja ma za zadanie kompleksowo oraz dokładnie przedstawić wprowadzone rozwiązania prawne, które można uznać za ewolucyjne, ponieważ miały one usunąć niedoskonałości poprzedniego rozporządzenia. Komentarz omawia najważniejsze zagadnienia w tym m.in.: zakres stosowania rozporządzenia i podstawowe definicje (w tym m.in. ugody sadowej, dokumentu urzędowego, sądu pochodzenia), jurysdykcję szczególną (pozwanie osoby, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego), jurysdykcję w sprawach dotyczących ubezpieczenia (pozwanie ubezpieczyciela, katalog przesłanek umożliwiających wyłączenie stosowania rozporządzenia, zagadnienie ryzyka), jurysdykcję w sprawach dotyczących umów konsumenckich (możliwość wytoczenia przez konsumenta powództwa przeciwko kontrahentowi), jurysdykcję w zakresie indywidualnych umów o pracę (możliwość pozwania pracodawcy) jurysdykcję wyłączną, umowę dotyczącą jurysdykcji (zawarcie umowy), badanie jurysdykcji i dopuszczalności postępowania (stwierdzenie braku jurysdykcji, zawieszenie postępowania), zawisłość sprawy – sprawy wiążące się ze sobą, środków tymczasowych, w tym środków zabezpieczających, uznawania orzeczeń, wykonywania orzeczeń wydanych w państwie członkowskim (konsekwencje związane z wykonaniem orzeczenia), odmowę uznania i wykonania orzeczenia, dokumentów urzędowych i ugód sądowych, stosunku do innych aktów prawnych. Dokładne przeanalizowanie każdego z artykułu zapewnia gwarancję rzetelnego omówienia wprowadzonych zmian, a wpływ na to ma również wybitne grono Autorów, specjalizujących się zarówno w prawie unijnym jak i polskim. Publikacja adresowana jest nie tylko do adwokatów, radców prawnych, sędziów, ale wszystkich zainteresowanych zmianami wprowadzonymi przez rozporządzenie do polskiego systemu prawnego.