Kody językowo-kulturowe w polskiej frazematyce gwarowej

Schyłek dawnego świata wsi, zanikające słownictwo i ustępowanie gwar rodzi potrzebę rejestrowania leksyki. Gwary, słowa i zwroty charakterystyczne dla poszczególnych regionów Polski zwykle nie przebijają się do ogólnej polszczyzny. Tworzące odrębność małych ojczyzn są jednocześnie zanikającym bogactwem naszego języka. Energia drzemiąca w regionalnych dialektach, ich podskórne pulsowanie, czasem frywolność, kiedy indziej dosadność — stanowią o naszej tożsamości narodowej. Regionalność fraz, czasem zrozumiała tylko w części Polski, buduje zaś poczucie językowej wspólnoty ponad odmiennościami. Włodzimierz Wysoczański uchwycił niezwykłą złożoność i różnorodność zasobu polskich gwar oraz utrwalony w nich wymiar pozajęzykowy. Analizując dorobek językowej kreatywności pokoleń użytkowników gwar, porusza zagadnienie wpływu kultury na język i kwestię pamięci kulturowej. W proponowanej przez siebie koncepcji, wykorzystującej podejście kodowo-tematyczne, umożliwia „odkrywanie gwar na nowo”. Dzięki temu pomaga chronić dziedzictwo kulturowe, budować tożsamość regionalną i wzmacniać pokoleniową więź. Obszerny materiał źródłowy obejmuje ponad 20 tysięcy frazemów, podanych w formie zapisu źródłowego wraz z lokalizacją geograficzną ich występowania i znaczeniem. Publikacja ukazuje mnogość polskich gwar, ich odrębność, ale także łączność z językiem ogólnopolskim. Prezentowany zbiór frazemów to swoista „podróż po słowach”, które od wieków nazywają i interpretują otaczającą nas rzeczywistość. Posiłkując się gwarami, można byłoby też powiedzieć, że autor nie daje czytelnikowi gduli pod nos, nie bajtluje, a oczy mu się na tę książkę same zaśmieją.