Kooperatyzm, spółdzielczość, demokracja

Kooperatyzm, spółdzielczość, demokracja to wybór pism najważniejszych polskich działaczy politycznych związanych z praktycznie wszystkimi stronami sceny ideowej, na czele z Edwardem Abramowskim – filozofem, psychologiem, wizjonerem społecznym. Znajdziemy tu teksty dotyczące głównych założeń i ideałów ruchu spółdzielczego w początkach XX wieku, społecznych aspektów funkcjonowania spółdzielni, rozwoju różnorakich gałęzi spółdzielczości – robotniczej, konsumenckiej, kredytowej czy mieszkaniowej, związków między kooperacją a socjalizmem, a także rozwoju spółdzielczości żydowskiej. Wspomniane zagadnienia, składając się na panoramę przedwojennego ruchu spółdzielczego, ukazują doniosłe, acz niedoceniane dziś miejsce kooperatyzmu wśród idei politycznych rozwijanych na ziemiach Polski. Wybór pism poprzedzają dwa obszerne teksty wprowadzające czytelnika w poruszaną tematykę, których autorami są Bartłomiej Błesznowski – historyk idei, redaktor serii Genealogia współczesności, oraz Remigiusz Okraska – znawca i badacz przedwojennej spółdzielczości, redaktor naczelny pisma „Nowy Obywatel”. Tom zawiera także wyczerpującą bibliografię dotyczącą idei kooperatyzmu i historii ruchu spółdzielczego w Polsce. Kooperatyzm to idea związana z bujnym rozwojem spółdzielczości, jaki nastąpił w drugiej połowie XIX i początkach XX stulecia. Spółdzielcze zasady: solidarność, autonomia, pomoc wzajemna, na trwałe wpisały się w dzieje polskiej „inteligencji zaangażowanej”, tworząc z kooperatyzmu podskórny paradygmat myślenia o wspólnocie, zawsze w ścisłym związku ze sprawami elementarnych potrzeb gospodarczych. „Kooperacja to organizująca się gospodarczo demokracja” – pisał Romuald Mielczarski, jeden z ojców przedwojennej spółdzielczości. Dziś, w dobie kryzysu gospodarczego i niepokoju o dalsze losy demokracji, kooperatyzm ma szansę stać się zaczątkiem nowej dyskusji nad relacją między gospodarką i polityką, wspólnotą i rynkiem, konsumpcją i obywatelstwem.