Krajobrazy Zagłady

Jacek Małczyński - adiunkt w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego, członek Laboratorium Humanistyki Współczesnej. Absolwent programu doktoranckiego Akademii Artes Liberales. Współredaktor tomów wrocławskich „Prac Kulturoznawczych”: Kultura nie-ludzka (2015) oraz Klimat kultury (2018). Autor koncepcji numeru tematycznego „Tekstów Drugich” pt. Historia środowiskowa Zagłady (nr 2, 2017). Interesuje się współczesną teorią kultury, humanistyką środowiskową oraz problematyką pamięci kulturowej. Przedstawiona mi do oceny praca jest odważną metodologicznie i intelektualnie uczciwą próbą nowego języka w dziedzinie, którą dawniej nazywaliśmy studiami nad Zagładą, dziś natomiast, częściowo wskutek przewartościowania humanistyki przez te właśnie studia, nazywamy posthumanistyką. Książka Jacka Małczyńskiego to wrażliwa, miejscami wręcz piękna analiza kontekstu przyrodniczego Auschwitz i innych obozów, nieprzekraczająca jednak nigdzie granicy melancholijnej delectatio morosa. Jak na posthumanistykę przystało, wytrąca ona czytelnika z wygodnych nawyków percepcyjnych i otwiera nowe poznawczo-afektywne horyzonty. Z recenzji Joanny Tokarskiej-Bakir Jean-François Lyotard porównał Zagładę do trzęsienia ziemi o tak wielkiej sile, że zniszczeniu uległy nawet wszelkie sejsmografy, które mogłyby posłużyć do oszacowania skali zniszczeń. Porównanie to zyskało sławę i było często przywoływane w kontekście dyskusji na temat możliwości reprezentacji Zagłady, które zdominowały studia na jej temat na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat. W ciągu ostatnich dekad powstały liczne prace odsłaniające polityczny, społeczny i kulturowy wymiar Zagłady. Aspekt środowiskowy tego wydarzenia nie został jednak dotychczas dostatecznie zbadany. W książce tej postuluję otwarcie się studiów nad Zagładą na historię środowiskową oraz ich włączenie w trwające aktualnie debaty na temat zmian klimatu, zrównoważonego rozwoju, wymierania gatunków, klęsk ekologicznych czy migracji klimatycznych. Fragment Wprowadzenia