Kronika, to jest historyja świata T.1-3

Kronika, to jest historyja świata"" Marcina Bielskiego (wyd. 1551, 1554,
1564) reprezentuje popularny w średniowieczu, a w epokach późniejszych nadal
żywotny gatunek historii uniwersalnej, w encyklopedycznej odmianie imago mundi,
otwartej m. in. na wiadomości obyczajowe i geograficzne. Na gruncie rodzimym
dzieło Bielskiego okazało się przedsięwzięciem pionierskim: jako pierwsza
polskojęzyczna kronika drukowana, jako pierwsza rodzima historia powszechna,
uprzystępniająca czytelnikowi bogatą tradycję historiografii europejskiej
(głównie łacińskiej), jako pierwsze obszerne powiadomienie o Nowym Świecie,
jako pierwsza narracja historyczna o wyraźnym protestanckim profilu religijnym
(wciągnięta na indeks ksiąg zakazanych w 1604 r.). Zarazem księga ta z jednej
strony odzwierciedlała, z drugiej zaś niewątpliwie kształtowała popularne
renesansowe widzenie świata, pozostając ważnym źródłem informacji jeszcze w
XVII i XVIII w. Jest to jej wartość nieprzedawniona także w dobie współczesnej,
jako świadectwa dawnej mentalności i wiedzy potocznej.
- dr hab. Dariusz
Śnieżko, prof. US