Kultura religijna protestantyzmu

Zbigniew Pasek pracuje na Wydziale Humanistycznym AGH, gdzie kieruje Pracownią Badań Współczesnych Form Duchowości. Opublikował liczne prace poświęcone protestantyzmowi (m.in. Ruch zielonoświątkowy. Próba monografii, Kraków 1992; Wyznania wiary protestantyzmu. Wybór tekstów, Kraków 1995, 1999; Topika zbawienia w polskich kancjonałach ewangelikalnego protestantyzmu, Kraków 2005). W ostatnich latach opracował zagadnienie obecności tzw. nowej duchowości we współczesnej kulturze (Nowa duchowość. Konteksty kulturowe, Kraków 2013). Badania kultury religijnej mogą być prowadzone na dwa sposoby. Pierwszy, związany z tradycją etnografii i etnologii, to badanie konkretnej grupy społecznej, w której życiu i praktykach odzwierciedla się jakaś religia. Za pomocą takiej metody Stefan Czarnowski badał katolicką religijność polskiego ludu nasyconą elementami ludowej religijności (np. magią). Drugi sposób odrywa się od lokalnego gruntu określonej kultury i szuka stałych impulsów, jakie dany system wierzeń kieruje w stronę kultury jako takiej. Taką postawę badawczą przyjął Max Weber, który rekonstruował wkład protestantyzmu w rozwój stosunków kapitalistycznych. W tym przypadku chodzi nie tylko o specyfikę protestanckiego gospodarowania, lecz także o literaturę, filozofię czy sposób widzenia czasu, oceniania katastrof życiowych lub pisania podręczników do religijnej inicjacji. Należy zadać pytanie, jak dana religia profiluje określony sposób wykonywania czynności kulturowych lub jaką wizję świata tworzy. Niniejszy tom jest zbiorem studiów związanych z protestantyzmem, reprezentujących zarówno pierwszą, jak i drugą perspektywę.