Literatura i "faktury" historii XX (i XXI) wieku

Najważniejsze pytanie, na które próbują, w różny sposób, odpowiedzieć autorzy tego tomu, brzmi: jakim strategiom i procedurom ludzka pamięć i umysł poddaje historię i jak fenomen ten widzi współczesna humanistyka w świetle podpowiedzi nowych metodologii? Podpowiedzi te oscylują w ciągu ostatnich lat wokół materialności historii i sprawczości przedmiotów w historii. (…) Namysł nad owymi „fakturami” prowadzi, jak udowadniają autorzy zbioru, do poszukiwania konkretności rzeczy oraz relacji. To one bowiem dostarczają istotnych informacji o zróżnicowanych formach obecności historii w doświadczeniu indywidualnym i zbiorowym. (…) Zebrane w tomie teksty rzucają zatem nowe światło na doświadczenia wieku XX, tego specyficznego, wedle przywoływanej we wstępie metafory Ewy Domańskiej, „stulecia śladów”, ale także – naszego młodego stulecia, ciągle przerabiającego dzieje swego poprzednika. To ślady – resztki, fragmenty, odpady – interesują autorów tomu bardziej niż porządek dyskursów i zjawisk dających się łatwo strukturyzować. Jako wobec tych porządków alternatywne, dają szanse na rozpoznania dotąd przeoczane czy marginalizowane. (prof. dr hab. Ewa Paczoska) Każdy z pomieszczonych w tomie tekstów (…) w różny, a jednak jakoś podobny sposób bierze na serio i włącza w literaturoznawczy namysł materialność i rzeczowość przeszłości, natomiast mniej troszczy się o (…) jej zdarzeniowość. Inaczej mówiąc, idzie przede wszystkim o tytułowe „faktury” czy „fakturyzację” przeszłości. (…) Współautorzy tomu udowodniają, że literatura, jeśli spojrzeć na nią właśnie od strony jej materialności przejawiającej się w różnorakich „fakturach”, stanowi nie tylko równoprawne, ale uprzywilejowane wręcz miejsce poznania przeszłości. Być może to właśnie literatury i literaturoznawcy pomogą historykom wyjść z kryzysu (niektórzy mówią wręcz o zapaści), w jakim znalazła się Muza Klio. (prof. dr hab. Stanisław Obirek)