Maria Zamoyska Wspomnienia

"Życie Marii Zamoyskiej obfitowało w podróże. W swoich Wspomnieniach opisała choćby audiencje papieskie, w których brała udział w celu uzyskania poparcia głowy Kościoła dla stworzenia Szkoły Domowej Pracy Kobiet. Pierwsza z nich, którą odbyła w towarzystwie matki i brata, służyła również poinformowaniu papieża o sprawie polskiej i polityce zaborców. W wielu z opisywanych wypraw, tych odbywanych jako dziecko i jako osoba dorosła, towarzyszyła jej matka. Zarówno Maria, jak i jej starszy brat nie weszli w związki małżeńskie; poświęcili się całkowicie pracom społecznym i patriotycznym. Pierwsze projekty oddania majątku na użytek narodu pojawiły się jeszcze przed wybuchem I wojny światowej i były niewątpliwie efektem wychowania w rodzinie, dla której walka o polskość stanowiła jeden z filarów aktywności. Do projektów stworzenia fundacji powrócono zaraz po wojnie. Gdy Polska odzyskała niepodległość, Zamoyscy mogli po ponad trzydziestu latach wygnania wrócić do swoich wielkopolskich dóbr. Marię nadal zajmowały sprawy Szkoły, działającej w Kuźnicach, podjęła się jednak odtworzenia jej również w Kórniku". (fragment Wstępu)