Melancholia i poznanie

Życie Elizy Orzeszkowej jest dla współczesnego Polaka niekiedy o wiele bardziej interesujące niż jej powieści. Ciekawe jest bowiem, jak kobieta urodzona w dostatnim szlacheckim domu na północno-wschodnich kresach Polski, kształcona w szkole klasztornej, wcześnie wydana za mąż za człowieka, z którym nie mogła znaleźć porozumienia, borykająca się przez długie lata z samotnym egzystowaniem w Grodnie, stała się jedną z najbardziej wybitnych polskich pisarek, znaną w całej dziewiętnastowiecznej Europie. Stanowiące podstawę publikacji wypowiedzi autobiograficzne Orzeszkowej dają materiał do rozważań na temat jej biografii i psychiki, pozwalając nam poznać życie Orzeszkowej z punktu widzenia jej samej, nie mówiąc już o tym, że one także należą do literatury, i to do literatury najwyższego lotu.