Militarne i pozamilitarne uwarunkowania bezpieczeństwa państwa w XXI wieku

W okresie zimnowojennego podziału Europy i świata bezpieczeństwo międzynarodowe było bardzo zmilitaryzowane i w zasadzie zależne od stanu stosunków między dwoma supermocarstwami: Związkiem Radzieckim i Stanami Zjednoczonymi Ameryki. W ostatnich dwóch dekadach bezpieczeństwo międzynarodowe weszło w okres dość radykalnych zmian parametrów środowiska międzynarodowego, będących wynikiem nakładania się dwóch dynamicznych procesów. Pierwszym jest zmiana porządku międzynarodowego w stosunkach Wschód-Zachód na skutek załamania się zimnowojennego ładu międzynarodowego. Stworzyło to nowe wielkie szanse dla wielu narodów, ale zarazem nowe wyzwania dla polityki państw i instytucji międzynarodowych oraz dla bezpieczeństwa międzynarodowego. Najważniejsi gracze sceny międzynarodowej dokonali redefinicji swoich koncepcji bezpieczeństwa, a następnie podjęli nową politykę kształtowania porządku międzynarodowego – w pierwszej kolejności właśnie bezpieczeństwa. Drugi aspekt to narastanie procesów globalizacji i zmian jakościowych przez nie powodowanych w strukturze i funkcjonowaniu stosunków międzynarodowych.