Mistrzynie Myślenia

W monografii przedstawiono etapy rozwoju eseju o tematyce emancypacyjnej i feministycznej, uprawianego przez serbskie pisarki i intelektualistki w minionych dwóch stuleciach. Autorka w sposób diachroniczny analizuje pierwsze, skromne jeszcze, przykłady tego gatunku w XIX wieku, bada jego dojrzalsze formy po roku 1900, opisuje ewolucję w okresie międzywojennym aż do pełnych wirtuozerii utworów z przełomu XX i XXI stulecia. Studiami objęto dokonania kilku pokoleń eseistek: od Eustahiji Arsić, Milicy Stojadinović Srpkinji, Dragi Dejanović i Dragi Gavrilović, przez działalność Jelicy Belović-Bernadžikowskiej, Isidory Sekulić, Anicy Savić-Rebac, Kseniji Atanasijević, Julki Chlapec-Đorđević oraz Jeli Spiridonović-Savić, aż po piszące współcześnie – Svetlanę Slapšak i Brankę Arsić. „Mistrzynie myślenia” są pierwszą próbą przybliżenia dziejów eseju feministycznego (także w badaniach serbskich) jako ważnego ogniwa w procesie budowania kulturowej historii kobiet. Całości wywodu patronuje myśl Isidory Sekulić o izochimenach w literaturze, czyli liniach łączących podobne punkty na mapach życia literackiego i dyskretnie wiążących wszystko, co pokrewne i zależne w procesie literackim. Książka w przekonujący sposób pokazuje, że w minionych stuleciach esej stał się w Serbii istotnym instrumentem ekspresji wielu generacji kobiet, przyczyniając się do szerzenia idei emancypacyjnych i feministycznych.