Nartyjskie opowieści potomków Sarmatów z Osetii

Mieszkający na północ i na południe od gór Kaukazu Osetyjczycy są potomkami starożytnych plemion irańskich: Scytów, Sarmatów i Alanów. Do dziś zachowali język z indoirańskiej podgrupy języków indoeuropejskich. Utrzymuje się u nich również bogata mitologia oparta na tradycji ich legendarnych przodków Nartów. Lud ten składał się z trzech plemion: Achsartaggatów, Alagatów i Boratów. Ich indyjskimi odpowiednikami były kasty: wojowników, kapłanów (braminów) i rolników.

W przekazywanej od wieków ustnej tradycji osetyjskiej zachowały się bohaterskie postaci wojowników: Chamyc i Uryzmag (bliźniaczy synowie Achsartaga i Dzerassy), Batradz (syn Chamyca) i Soslan. Złym geniuszem Nartów, który ich doprowadzał do wewnętrznych waśni, był Syrdon.

Ciekawe są legendarne powiązania nartyjskich bogów z... chrześcijańskimi świętymi. Na przykład imię Uastyrdżi (niebiańskiego patrona mężczyzn) wywodzi się od św. Jerzego, a Donbettyr (władca podwodnego królestwa mitycznego) to dosłownie Wodny Piotr (don to woda, a Bettyr to św. Piotr).

prof. dr hab. Andrzej Pisowicz