(Nie)świadomość twórcy?Casus Diogenesa Laertiosa

(…) Dzieło Diogenesa Laertiosa, bo o nim mowa, nosi tytuł Żywoty i poglądy słynnych filozofów (Φιλοσόφων βίων καὶ δογμάτων συναγωγή) i oceniane było przez wieki różnie, od zachwytu po dyskredytację, przeważnie zaś niedoceniane, analizowane tylko jako podręcznik filozofii czy wyraz pewnej filozofii bez wartości literackiej. Jednak wartość ta była bezsporna dla czytelników antycznych, którzy akurat tę wersję z wielu innych podobnych opisów myśli filozoficznej zachowali przez kolejne wieki, traktując je jako arcydzieło w zakresie literackiego opisu filozofii. Jeden ze najsłynniejszych polskich hellenistów, Tadeusz Sinko, napisał, że „Laërtios Diogenes” był autorem dziesięciu ksiąg tekstu, które „skompilował bezkrytycznie i nieporządnie ze źródeł biograficznych i doksograficznych”. Polski filolog klasyczny kolejnego, powojennego pokolenia, Jerzy Łanowski, także używał na określenie dzieła Diogenesa niezbyt pochwalnego określenia „niekrytyczna kompilacja”, ale dostrzegał w nim pewną wartość przez sam sens jego istnienia, wszak to jedyna, a zatem „bezcenna, historia filozofii przekazana nam przez starożytność”. Współcześni badacze Diogenesa – czy to z końca XX w., czy z pierwszych dekad XXI w., obecnie na całym świecie coraz bardziej doceniają wartość jego dzieła. Na przykład Jørgen Mejer w swej monografii domaga się „fresh analysis of Diogenes Laertius” i rzeczywiście potrzeba takiej świeżej analizy stała się ostatnio źródłem nowych, ciekawych ustaleń naukowych. Problematyka twórczości tego autora jest opracowywana od blisko stu lat niejako od nowa. Wśród najświeższych polskich postulatów i badań w tym zakresie należy wymienić prace Mariana Wesołego, w tym tłumaczenia tekstów poświęconych poszczególnym filozofom omawianym w dziele Diogenesa Laertiosa, jak Manifest epikurejskiej filozofii życia, Arystoteles według Diogenesa Laertiosa oraz Filozofia – dziełem Hellenów. Prolog Diogenesa Laertiosa. Ambicje dodania paru uwag na temat charakteru stylu naukowo-podręcznikowego dzieła Diogenesa ma także niniejsza monografia, poświęcona świadomości literackiej i genologicznej tego autora. (fragment rozdziału Wstępna teoria (nie)świadomości)