Nowe Ateny Nowy Plinijusz

Nowy Plinijusz to poświęcony naturze wywód z części trzeciej Nowy Aten – sławnej encyklopedii księdza Benedykta Chmielowskiego, wydanej drukiem w połowie XVIII wieku. Autor, odwołując się w tytule do rzymskiego erudyty Pliniusza Starszego i jego przyrodniczego dzieła, zamieścił tu w układzie hasłowym wiadomości o zwierzętach czworonożnych, ptakach, rybach, stworzeniach „czołgających się”, insektach, także o roślinach (drzewach i kwiatach) oraz kamieniach. Treści dobrał i ułożył tak, by były „zadziwiające, przyjemne, osobliwe”, skupiając się na ciekawostkach prezentowanych w erudycyjny sposób i w interesującej formie, nierzadko dowcipnie. Udało się ustalić, że do tych celów w znacznym stopniu posłużyło mu Speculum imaginum veritatis occultae…, barokowe kompendium niemieckiego jezuity Jakoba Masena. Nowy Plinijusz stanowi dopełnienie partii przyrodniczych zawartych w części pierwszej Nowych Aten, poczynając od rozdziału zatytułowanego Nowy zwierzyniec – także one zostaną niebawem wydane w serii Bibliotheca Curiosa.