O Kreml i Smoleńszczyznę

O Kreml i Smoleńszczyznę to studium z dziejów polityki i dyplomacji. W książce zostały omówione motywy, które skłoniły króla Zygmunta III do rozpoczęcia interwencji zbrojnej w Moskwie. Autor przedstawia także analizę działań dyplomatycznych, podjętych przez Rzeczpospolitą, a mających na celu osadzenie na tronie carskim króla albo królewicza Władysława, odzyskanie spornych terytoriów, mniej lub dalej idące podporządkowanie Państwu Moskiewskiemu. Warto podkreślić, że Zygmunt II, podejmując interwencję w Moskwie, liczył przede wszystkim na dyplomację, sądząc, że działania zbrojne będą konieczne w stopniu jedynie ograniczonym. Książka opisuje też konflikt, który narastał między dwoma głównymi aktorami ówczesnych wydarzeń – Zygmuntem III i hetmanem Stanisławem Żółkiewskim, a wywołany był odmienną ocena realiów politycznych. Wojciech Polak szeroko omawia również okoliczności zajęcia Kremla przez wojska polskie i sprawę wyboru królewicza Władysława na cara moskiewskiego. Sporo miejsca poświęca też rokowaniom dyplomatycznym na niższym szczeblu – rozmowom delegatów króla z oblężonymi Smoleńszczanami, rokowaniom Jana Piotra Sapiehy z dowódcą moskiewskich wojsk powstańczych Prokopem Lapunowem czy wysłanników Zygmunta III z wojskami Dymitra Samozwańca II. Książka Wojciecha Polaka to znakomita analiza konfliktu polsko-moskiewskiego na początku XVII wieku, książka ciekawa i oparta na szerokiej bazie źródłowej.