Organy ochrony prawnej w państwach europejskich

Celem poniższego opracowania jest analiza organów ochrony prawnej w państwach europejskich. Analiza ta dokonana została w dwóch ujęciach, zarówno w ujęciu systemowym, jak i w ujęciu komparatystycznym. Za podjęciem takiej tematyki i przeprowadzeniem badań przemawiało kilka względów. Po pierwsze – były to moje rozległe zainteresowania prawami człowieka, z czym wiąże się ochrona tych praw przez organy ochrony prawnej poszczególnych państw. Po drugie – były to moje własne wieloletnie badania na ten temat, prowadzone w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Dotyczyły one systemów organów ochrony prawnej w konkretnych państwach europejskich, przede wszystkim w Republice Federalnej Niemiec oraz organów ochrony prawnej w grupach państw, np. Unii Europejskiej, małych państw europejskich czy państw Europy Wschodniej1. Były to też opracowania dotyczące instytucji ombudsmana w Polsce i innych państwach europejskich. Po trzecie – w ramach komparatystyki prawa konstytucyjnego zwracano uwagę głównie na organy władzy ustawodawczej, organy władzy wykonawczej oraz partie polityczne, a w najmniejszym stopniu (lub wcale) na organy ochrony prawnej, jakby „trzecia władza” w ogóle nie istniała. Dotyczyło to zarówno opracowań zbiorowych, jak i nawet publikacji poświęconych poszczególnym państwom. Po czwarte – jest to brak kompleksowego opracowania na temat organów ochrony prawnej we wszystkich państwach europejskich, a tym bardziej ich ujęcia w aspekcie porównawczym. Zajmowano się np. tylko formami egzekwowania odpowiedzialności konstytucyjnej, sądownictwem konstytucyjnym czy sądownictwem administracyjnym, albo poświęcano opracowania tylko grupom państw. W nielicznych opracowaniach z zakresu konstytucyjnego prawa porównawczego komparatystyce organów ochrony prawnej poświęcono niewiele miejsca. Po piąte wreszcie – są to potrzeby dydaktyczne, gdyż opracowanie takie wypełni lukę w zakresie materiałów do studiowania wewnątrzkrajowej ochrony praw człowieka, co doskwierało przede wszystkim studentom politologii i bezpieczeństwa wewnętrznego instytutów nauk politycznych polskich uczelni. Ze Wstępu