„Państwo pozornie własne” to wyjątkowa perła w polskim piśmiennictwie historycznym. Dwudziestu jeden znakomitych historyków zmierzyło się na rozmaite sposoby z tematem losów osamotnionej na arenie międzynarodowej Polski, która w epoce saskiej, a zwłaszcza stanisławowskiej, podjęła próbę rozerwania krępujących ją kajdan zależności. Każdy z tych tekstów jest znakomitym przykładem krytycznego analizowania przeszłości, a zarazem hołdem złożonym prof.
Zofii Zielińskiej i jej badaniom nad dziejami osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej. Zebrane artykuły dotykają m.in. takich zagadnień jak międzynarodowe położenie warszawskiego dworu za czasów Augusta II i Augusta III, mechanizmy powiększania rosyjskich wpływów w Rzeczypospolitej i pogłębiania zależności Polski od państwa carów, pierwsze lata panowania Stanisława Augusta i rosnąca potęga rosyjska w Polsce w przededniu jej pierwszego rozbioru, sprawy wewnętrzne Rzeczypospolitej po pierwszym rozbiorze, rola architektury i sztuki w programie politycznym Stanisława Augusta, w końcu upadek państwa szlacheckiego.