Pinokio. Przygody pajacyka podwójnie skomentowane i potrójnie zilustrowane

Ostatnia strona książki zawiera zagadkę, nad którą powinniśmy się zastanowić. Pajacyk nie przemienił się w gruncie rzeczy w chłopca, lecz stoi wcale nie ukryty, przeciwnie, dobrze widoczny oparty o krzesło, a nowy chłopiec może mu się przyglądać do woli, twierdząc, że jest śmieszny. Obie natury marionetkowa i ludzka, które tyle razy krzyżowały się w książce pozostają rozdzielone, obie obecne w bliżej nieokreślonym pokoju obok, który, jeśli się dobrze przyjrzeć, jest warsztatem Geppetta, idealnie odpowiadającym pokoikowi na parterze, gdzie nastąpiło stworzenie Pinokia. Być może również chłopca skoro ciało pajacyka pozostało nadal nietknięte stworzył demiurg Geppetto. Emanuele Dattilo zauważył w związku z tym, że tam, gdzie spodziewalibyśmy się metamorfozy, kolejnej przemiany pajacyka w dziecko [] mamy do czynienia z rozdziałem, separacją natur, i kawałek drewna śpi naprzeciwko dziecka, które obserwuje go z upodobaniem. Cała niepojęta historia Pinokia ginie w egzegetycznym świetle owego niestrudzonego rozdzielania obu natur. Manganelli, który uważa wprawdzie, że Pinokio naprawdę umarł, odnotowuje je na swój sposób: Pozostaje owa martwa i cudowna relikwia, nowe i żywe będzie musiało współistnieć ze starym i martwym. Ten metr drewna nadal będzie rzucać mu wyzwanie.