Płynna inwigilacja

Rozmowy Davida Lyona z Zygmuntem Baumanem to dialog dwóch znakomitych socjologów i jednocześnie przyjaciół, których w zasadniczych kwestiach łączy wspólnota poglądów i diagnoz. Lyon z rozmysłem przyjmuje rolę moderatora i świadomie usuwa się w cień. Tematem rozmowy są rozmaite, towarzyszące nam na każdym kroku, formy inwigilacji i nadzoru: wszechobecne kamery, system kontroli i monitoringu w miejscach pracy i w przestrzeni publicznej, systemy pozyskiwania i przetwarzania danych osobowych, media społecznościowe (blogi, fotoblogi, videoblogi, serwisy społecznościowe), a także telefony komórkowe. Bauman i Lyon zastanawiają się nad społecznymi, politycznymi i kulturowymi konsekwencjami ich funkcjonowania. Mowa jest więc o depersonalizacji relacji międzyludzkich z powodu eliminowania z wielu sfer ludzkiej aktywności bezpośredniego, osobistego kontaktu; dalej o poczuciu zagrożenia i niepewności, odczuwanym przez coraz większą liczbę ludzi; o cywilizacji konsumenckiej z agresywną i wszechobecną inwigilacją potencjalnych konsumentów; o pozyskiwaniu i przetwarzaniu danych osobowych przez sklepy internetowe i firmy ubezpieczeniowe; o wyrafinowanych formach reklamy. Bauman, w błyskotliwym i niepozbawionym ironii wywodzie, odsłania zaskakująco wiele podobieństw między zaawansowaną technologią militarno-szpiegowską, a pozornie niewinnym Facebookiem i udowadnia, że wspólnie przyczyniają się one do postępującego zaniku prywatności i zacierania granicy między sferą prywatną a publiczną. W zakończeniu książki Lyon skłania Baumana do złożenia swoistego wyznania wiary i zarysowania ewentualnych pozytywnych scenariuszy dalszego rozwoju współczesnych społeczeństw, poddanych coraz powszechniejszym i coraz bardziej wyrafinowanym formom nadzoru i kontroli. Umiejętnie sterując rozmową, formułując inspirujące pytania, będące świadectwem znakomitej orientacji w poruszanej problematyce, Lyon nadał książce spójny i zdyscyplinowany charakter. Czytelnik ma wyjątkową okazję śledzenia rozmowy dwóch wielkich indywidualności na tematy dotyczące każdego z nas – książka pomoże mu w rozumieniu zagrożeń, jakie niosą zmiany we współczesnym świecie.