Pomorze w dobie Wojny Trzynastoletniej

Nieudane operacje, zwiazane z odsiecza Gniewu, byly decydujacym, zwrotnym momentem wojny. Ani wykup Malborka, ani bitwa pod Swiecinem nie stanowily przelomu. Przelomowych momentow bylo dwa: bitwa pod Chojnicami w roku 1454, ktora dala poczatek wojnie dlugiej i przewleklej, i bitwa morska, ktora udaremnila odsiecz Gniewu i spowodowala powolna likwidacje sil zbrojnych Zakonu na lewym brzegu Wisly. Zauwazyc i podkreslic tu trzeba, ze walka o Pomorze i Prusy rozstrzygnela sie nie na ladzie, ale na morzu; bez floty, ktora dysponowal wowczas krol polski, zlamanie krzyzakow byloby niemozliwe. Panowanie na morzu bylo podstawowym warunkiem zwyciestwa na ladzie. Wojna trzynastoletnia ma wybitna analogie z wojnami szwedzkimi, ktore sie rowniez na tej ziemi toczyly: decyzja w tych wojnach lezala na morzu, ten kto na nim panowal, odnosil zwyciestwa na ladzie. Skutki nieudanej odsieczy Gniewu nie daly dlugo na siebie czekac. Nowa proba odsieczy skonczyla sie na koncentracji sil krzyzackich, w czasie ktorej Polacy zdobyli Olsztyn. Dnia 1 stycznia 1464 roku wreszcie zaloga Gniewu pod wodza w. komtura i kilku braci zakonnych na mocy kapitulacji wyszla wolna z miasta i udala sie do Krolewca. Dowodzic mial wowczas Polakami wedlug Lindaua Jan Koscielecki, starosta malborski, wedlug Dlugosza Piotr Dunin. w ogole zrodla gdanskie pomijaja osobe Dunina, gdy Dlugosz zaslugi jego podnosi. Zdaje sie, ze historiograf gdanski nie byl mu zyczliwy. (Dunin odznaczal sie bezwzglednoscia i twardoscia we wszelkich rokowaniach). Wkrotce po kapitulacji Gniewu, dnia 18 marca 1464 roku, poddal sie krolowi biskup warminski Legendorf, dotad raczej Zakonowi przyjazny, a wraz z nim odzyskano utracona Warmie. Byl to bezposredni skutek kapitulacji Gniewu.