Procesy starościńskie w województwie pomorskim w latach 1936-1937

Procesy „starościńskie” w województwie pomorskim w latach 1936–1937. Polityka obozu rządzącego i niejawne mechanizmy władzy na szczeblu powiatu w pierwszej połowie lat trzydziestych w świetle kilku procesów karnych W latach 1936–1937 na Pomorzu, przed sądami okręgowymi w Grudziądzu i Gdyni, odbyły się trzy spośród siedmiu w skali kraju w tym czasie procesy karne byłych starostów powiatowych, w których oskarżono ich i skazano za nadużycie władzy i defraudację pieniędzy publicznych. Wyjątkowość pomorskich procesów „starościńskich” polegała na tym, że ich przebieg pozwolił też na ukazanie niejawnych mechanizmów władzy na szczeblu województwa i powiatu w latach sprawowania urzędu wojewody pomorskiego przez Stefana Kirtiklisa (1931–1936), które przypadły na okres istnienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Stało się tak dlatego, że władze państwowe, w szczególności kierownictwo Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, były zainteresowane — acz w ściśle ograniczonym zakresie — ujawnieniem takich praktyk z pierwszej połowy lat trzydziestych. Głównie ze względów politycznych. Liczono bowiem na zdyskontowanie informacji o tych procesach, szczególnie na Pomorzu, na użytek obozu rządzącego w okresie przed utworzeniem jego nowej formacji — Obozu Zjednoczenia Narodowego. Również z chęci zdyscyplinowania aparatu urzędniczego, ale tak, by stało się to bez uszczerbku dla jego lojalności wobec państwa i obozu władzy. Na podstawie zachowanej części materiału procesowego, relacji prasowych z kolejnych rozpraw, a także akt organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego możliwe stało się ukazanie anatomii zjawiska, które prawdopodobnie właściwe było dla całego państwa, lecz jedynie na Pomorzu, w wypadku trójki byłych starostów, znalazło finał na sali sądowej.