Rejestry popisowe wojska koronnego 1557 (księga 61)

Przygotowania do wojny w Inflantach ruszyły w styczniu 1557 r., kiedy sejm uchwalił zwołanie pospolitego ruszenia. Jeszcze w tym samym miesiącu wystawiono listy przypowiednie dla rotmistrzów, mających przystąpić do werbunku zaciężnych. W końcu kwietnia wojsko królewskie zebrało się na Podlasiu, pod wsią Łosice. Stamtąd, przez Wilno, gdzie w połowie czerwca połączyło się z siłami litewskimi, wyruszyło dalej na północ. Ostatecznie armia szacowana na 50 000 ludzi wyruszyła na przełomie sierpnia i września pod Pozwol, gdzie zatrzymała się na dłuższy postój. Nie było to jedyne miejsce, w jakim latem 1557 r. przebywały wojska królewskie. Liczący około 3000 ludzi korpus zaciągnięty przez Gdańskpozostał na Pomorzu, aby chronić je przed atakiem z Rzeszy. Ostatecznie do rozpoczęcia działań wojennych nie doszło, konflikt rozstrzygnięto bowiem na drodze dyplomatycznej. Do obozu wojsk królewskich przybył wielki mistrz Furstenberg i 14 wrzenia zawarł z Zygmuntem Augustem układ wymierzony przeciwko Księstwu Moskiewskiemu... (ze Wstępu)