Rodzina - potrzeby - polityka społeczna

Intuicyjne rozumienie polityki społecznej odnosi się zazwyczaj do zobowiązań państwa w zakresie zaspokajania wybranych potrzeb społecznych, wśród których do najczęściej wymienianych należą: bezpieczeństwo socjalne, usługi w zakresie ochrony zdrowia, opieki i usług społecznych, edukacji, mieszkalnictwa, zatrudnienia. Doświadczenie historyczne społeczeństw demokratycznych, czyni z państwa głównego adresata oczekiwań społecznych związanych z procesem zaspokajania potrzeb. Państwo w coraz większym stopniu jest obarczane odpowiedzialnością za kondycję społeczną swoich członków. W zależności od historycznych i bieżących doświadczeń zobowiązania te przypisywane są aparatowi państwa, albo tylko częściowo administracji państwowej, a częściowo niepaństwowym organizacjom (Dziewięcka-Bokun 2000:20-21). Obserwacja życia społecznego (Giddens 2001; Toffler 1985) często wskazuje na daleko posuwające się zmiany jednej z ważniejszych jego sfer, jaką jest małżeństwo i rodzina. Pojawiają się wyraźne przeobrażenia w formowaniu rodziny i jej struktury oraz w wypełnianiu ról małżeńskich i rodzinnych. Mamy więc do czynienia z erozją modelu rodziny patriarchalnej i zaostrzaniem się konfliktu płci, które dają podstawę pojawieniu się innych wskaźników przemian współczesnych rodzin polskich, jak opóźnianie decyzji matrymonialnych i wzrost popularności związków nieformalnych, wzrost liczby gospodarstw jednoosobowych czy dzieci pozamałżeńskich. Do kanonu współczesnej literatury z zakresu socjologii rodziny należy przekonanie, że przemiany makrospołeczne wymuszają zmiany w funkcjach rodziny, a zmiany struktury rodziny wymagają zmian w funkcjonowaniu odpowiednich wymiarów społeczeństwa globalnego (Tyszka 1999). Zależność pomiędzy rodziną a społeczeństwem wyraża się w tym, że funkcje i struktura rodziny muszą być co najmniej niesprzeczne z wymogami społeczeństwa, w ramach którego rodzina istnieje i odwrotnie. Połączenie więc dwóch sfer – polityki społecznej i coraz bardziej komplikujących się form życia małżeńsko-rodzinnego – tworzy nowe obszary wymagań i potrzeb niezaspokojonych. Niniejsza praca stanowi próbę poznawczego spojrzenia na przedstawioną kwestię. (ze wstępu)