Rok 1863

Podstawowym walorem przedstawianego tu tomu jest jego polifoniczność. Grupie warszawskich badaczek udało się doprowadzić do sensownej dyskusji z ludźmi mającymi tak różne poglądy na powstanie styczniowe (a chyba i na współczesną nam Polskę), jak Daniel Beauvois i Zdzisław Najder. […] Może się okazać, że badania nad najtragiczniejszym (obok 1944 roku) polskim powstaniem przyczynią się do skutecznego zakwestionowania „lakrymogenetycznej” interpretacji polskich dziejów, szkodliwie upatrującej źródeł wielkości w klęsce, a Polsce przypisującej rolę bohaterskiej, skazanej na porażkę ofiary. Z tej wielkiej narodowej katastrofy faktycznie narodziła się nowoczesna Polska, z jej różnymi wadami, ale i z jej atutami. O martyrologii napisano już sporo, może więc warto zająć się szerzej tym drugim, niecierpiętniczym polskim obliczem. (Prof. Mirosław Filipowicz)