Rosyjsko-polski dydaktyczny słownik podstawowych eufemizmów

Eufemizm to oględne, subtelne słowo lub zwrot, wyrażenie indyferentne pod względem emocjonalnym, używane zastępczo w intencji złagodzenia takich, które są odbierane jako nietaktowne, dosadne, drastyczne, brutalne, ordynarne czy wręcz wulgarne lub nieprzyzwoite. Posługiwanie się eufemizmami świadczy o grzeczności językowej, ogólnej (osobistej) kulturze autora wypowiedzi i jednocześnie o pomysłowości, dowcipie, celności, sprytnej trafności i mądrości ludowej. Istnieje wiele kryteriów klasyfikacji leksyki eufemistycznej. Dla celów kształceniowych warto uświadomić sobie występowanie dwóch zasadniczych grup słownictwa tego rodzaju: 1) dotyczących codziennego bytowania ludzi, 2) związanych z życiem społeczno-politycznym. Do grupy pierwszej można zaliczyć m.in. określenia: - cech fizycznych człowieka - wygląd zewnętrzny (wiek, uroda, garderoba itp.), intymne i inne części ciała, potrzeby fizjologiczne, erotyka, relacje damsko-męskie i ich skutki, wady fizyczne, ułomności, nałogi, choroby, śmierć; - cech psychicznych człowieka - intelekt, zachowanie, przywary charakteru, uzależnienia, przestępstwa i kary, zamożność, wiara w siły nadprzyrodzone (pogańskie i chrześcijańskie); - osłabiających ujemną konotację nazw niektórych zawodów, pracy nieprestiżowej etc.; - zastępujących negacje, wyzwiska, przekleństwa, obscenizmy itp. Do zbioru drugiego należałoby zaszeregować nazwy z zakresu: - tajemnic państwowych i wojskowych; - działań wojennych, wywiadu i kontrwywiadu, policji i organów ścigania oraz innych poczynań władzy; - dyplomacji (woalujących sformułowania niezręczne i niewygodne); - posunięć represyjnych wobec osób, organizacji, firm czy nawet państw; - obsługi i dystrybucji dóbr materialnych, funkcjonowania instytucji użytku publicznego; - stosunków pomiędzy grupami społecznymi i narodowościowymi.