Rzeczpospolita domów 3 Domy Boże

Domy Boże, w których człowiek silniej niż gdzie indziej odczuwa Bożą obecność jest obszarem, w jakim istota ludzka zbliża się do Boga. Jest to teren wyjątkowy i poza płaszczyzną horyzontalną sytuuje się także w wertykalnym porządku świata. Płaszczyzny: horyzontalna i wertykalna organizują Dom Boży na ziemi i życie człowieka w sferze sacrum. Uniwersalny i zarazem mityczny status Domu Bożego potwierdzają koncepcje M. Eliadego – zwłaszcza jego idea „środka” – pogląd o centrum przestrzeni, według którego człowiek organizuje swoje życie i z którego ogląda świat. Zgodnie z tą myślą Dom Boży może być miejscem najbliższym człowiekowi – „środkiem” jego świata. Niezmiernie istotne jest przy tym to, że status ten odnosi się nie tylko do wymiaru horyzontalnego, kiedy patrzymy na Dom Boży jako na centrum świata, możemy przyjąć, że stanowi on także centrum kosmosu i implikuje uniwersum. W związku z tym zaś, że Domy Boże konotują pozytywne treści i przywołują na myśl bogatą tradycję – począwszy od biblijnego namiotu spotkania, poprzez często burzliwe historie różnych kościołów w dziejach państw i narodów, gdy stanowiły ostoję i azyl, aż po czasy nam najbliższe, w których „ponowoczesnym” obliczu ponownie stają się fundamentem archetypicznych wartości i swą obecnością konstytuują sakralny (a nie tylko profetyczny) wymiar rzeczywistości – oraz wobec faktu ciągłego trwania w czasoprzestrzeni, możemy mówić o ich charakterze mitycznym. Książka, którą otrzymuje czytelnik, jest zbiorem studiów i refleksji naukowych o kościołach Rzeczpospolitej – także tych, które dzisiaj sytuują się poza granicami państwa polskiego, a które stanowią nasze wspólne dziedzictwo: duchowe, kulturowe, historyczne, a nawet socjologiczne. Publikacja jest owocem badań prowadzonych przez osoby uczestniczące w trzeciej edycji Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Rzeczpospolita domów, która odbyła się w Słupsku w dniach 26-27 kwietnia 2010 r. i zgromadziła naukowców wokół hasła Dom Boży. Obok studiów zaprezentowanych w formie referatów podczas obrad w tomie swoje miejsce znalazły również teksty osób nieuczestniczących w konferencji, których prace wiążą się tematycznie z badanym zagadnieniem i wzbogacają interdyscyplinarną publikację prezentującą Domy Boże występujące w świecie realnym i na kartach literatury, w ich bogactwie architektonicznym i zróżnicowaniu konfesyjnym, w różnorodności znaczeń: archetypicznych, religijnych, funkcjonalnych i mitycznych. Przedstawiona w tomie materia potwierdza bogactwo dziedzictwa sakralnego tak w aspekcie materialnym, jak i duchowym, w wymiarze uniwersalnym i regionalnym; w tym kontekście wpisuje się ona w promowanie szeroko rozumianej tradycji i dziedzictwa narodowego. Kompozycja książki podporządkowana jest promocji rodzimego obszaru i idei wspierania małych ojczyzn; w związku z powyższym Część I zawiera studia mieszczące się W kręgu uniwersaliów i tradycji kaszubsko-pomorskiej, na Część II – W kręgu tradycji historycznoliterackiej – składają się studia historyków literatury, a w Części III – W kręgu historii sztuki i tradycji historyczno-geograficzno-etnograficznej – znajdują się artykuły historyków, historyków sztuki, kulturoznawców i geografów.