Sacrum a profanum. O istocie sfery religijnej

Mircea Eliade (1907–1986) napisał "Sacrum a profanum" w połowie lat 50. XX wieku, w dojrzałym okresie swojej twórczości historyka religii. Ta skromna objętościowo książka pozwala zapoznać się pokrótce z głównymi ideami ogromnego dzieła Eliadego. Jest to wprowadzenie do historii religii, które dla zwięzłości pomija kontekst kulturowo-historyczny. W zamian licznymi przykładami ze wszystkich stron świata i ze wszystkich epok ilustruje stworzoną przez Eliadego koncepcję religii i jej miejsca w ludzkim świecie. Sacrum jest jego zdaniem pierwotne wobec świata świeckiego, a znane nam formy codziennego życia mają religijny rodowód, np. dom i jego struktura czy sfera publiczna. Przejaw świętości (hierofania) organizuje naszą codzienność, wyznacza „centrum” i ukierunkowuje przestrzeń. Również czas ma hierofaniczny rodowód, który przetrwał do dziś w rytuałach związanych na przykład z porami roku. „Człowiek religijny” żyje w uświęconym świecie „otwarty na bogów”. Zdaniem Eliadego ludzie byli w tym sensie religijni od niepamiętnych czasów i pozostają tacy – często nieświadomie – do dziś. Jego wizję potwierdzałyby najnowsze badania archeologiczne, które odkrywają formy życia religijnego w coraz odleglejszej przeszłości.