Kompleks zagadnień dotyczących Europy Środkowej od wielu lat koncentruje uwagę polityków, intelektualistów, uczonych i artystów. Kwestie terminologii, struktury geopolitycznej, rozległości terytorialnej, specyfiki doświadczenia historycznego regionu i wspólnoty kulturowej zamiesz-kujących go narodów pośród wielu innych powracają w refleksji powstającej często w reakcji na wyzwania współczesności. W niniejszym tomie – pierwszym z cyklu – podejmujemy przede wszystkim tematykę dwudziestowiecznych doświadczeń mieszkańców naszej części świata. Artykuły zostały przygotowane przez badaczy polskich i zagranicznych, prezentujących rozmai-te poglądy oraz perspektywy. Trud dociekań komparatystycznych, mniej lub bardziej szczegó-łowych analiz, zmierza – nie zawsze w natychmiast zauważalnym podtekście – do wychwycenia wspólnego mianownika, swoistego idiomu Europy Środkowej. Prowadzi do wzajemnego zrozu-mienia i – w dwojakim sensie – poznania siebie.