Opis
Pozbawiony szczególnych talentów, grubiański, zadufany w sobie, sprawny pracownik operacyjny, ale ograniczony i schematyczny w myśleniu - jaki naprawdę był Iwan Sierow, zaufany człowiek zarówno Berii, jak i Chruszczowa, pierwszy szef osławionego KGB? Ze wspomnień ludzi, którzy go znali, wyłania się niezbyt pochlebny obraz. Pisano o nim: ""Zna się na przesłuchaniach, wsadzaniu do więzienia i rozstrzeliwaniu. W trudniejszych sferach pracy wywiadowczej orientuje się znacznie gorzej"". Znakomity rosyjski historyk Nikita Pietrow kreśli pierwszy tak obszerny portret Iwana Sierowa - stalinowskiego zbrodniarza, który zrządzeniem historii wywarł decydujący wpływ na losy całych narodów. To właśnie Sierow przeprowadzał masowe wysiedlenia ludów Północnego Kaukazu i krajów bałtyckich, tłumił polski ruch niepodległościowy w latach 1944-1945, odpowiadał za powojenne represje na terenie Niemiec Wschodnich, brał też udział w stłumieniu powstania węgierskiego w 1956 roku. Gdywe wrześniu 1939 roku Sierow znalazł się na Ukrainie, przeprowadził masowe represje wobec ludności na terytorium Polski zajętym przez Związek Sowiecki. W 1940 roku to właśnie on wcielił w życie decyzję o rozstrzelaniu polskich oficerów z obozu w Starobielsku, a także decyzję o rozstrzelaniu cywilów w zachodnich obwodach Ukrainy. Za czasów Chruszczowa wiele ofiar represji Sierowa doczekało się rehabilitacji. Paradoksalnie sam Sierow, wówczas już szef KGB, uczestniczył w procesach rehabilitacyjnych, przygotowując raporty o zbrodniach Stalina. Można powiedzieć, że miał szczęście - mimo rozmaitych oskarżeń wysuwanych pod jego adresem uniknął kary, chociaż z czasem został pozbawiony władzy i odsunięty na boczny tor. Historia Iwana Sierowa doskonale pokazuje nie tylko los pojedynczego człowieka w czasach stalinizmu, ale też mechanizmy funkcjonowania skonfliktowanej wewnętrznie radzieckiej władzy. Stalinowski kat Polski. Iwan Sierow to druga książka Nikity Pietrowa, która ukazała się w języku polskim. Pierwsza opisująca m.in. oprawców katyńskich i sprawę tzw. Obławy augustowskiej, zresztą z tej samej serii wydawniczej - Memoriał, to Psy Stalina, której premiera miała miejsce jesienią 2013 r.