Taktyka armii rosyjskiej w dobie wojen napoleońskich

Armię Imperium Rosyjskiego na przełomie XVIII i XIX wieku zaliczano do najpotężniejszych w Europie. Jako pierwsza oparła się „nie­zwyciężonej” armii francuskiej i choćby dlatego warto zwrócić uwagę na podstawy jej sukcesu. Niewątpliwie należy ich szukać w metodach szkolenia, organizacji oraz stosowanej taktyce. Wojny prowadzone od 1792 roku i trwające ponad dwie dekady odcisnęły swoje piętno w każdej dzie­­dzinie życia ówczesnych ludzi, zwłaszcza zaś w sztuce wojennej. Swoją jakże ważną cegiełkę dołożyła w tym aspekcie armia rosyj­ska. Co ciekawe, jak twierdził francuski emigrant polityczny, który wstąpił do służ­by rosyjskiej, hrabia Andrault de Langeron, armia carska była jedną z najgor­szych, a zarazem jedną z najlepszych w Europie. Przyczyny tego nietypowego stanu rzeczy można doszukać się w charakterze rosyjskiego żołnierza. To głównie dzięki jego wytrwałości i niezłomności udało się odeprzeć, a następnie pokonać Wielką Armię. Należy podkreślić, że to właśnie umiejętne zastosowanie taktyki niższego szczebla, na którą składały się działania każdego pojedynczego żołnierza i oficera, pozwoliło na wykorzystanie potencjału tkwiącego w armii rosyjskiej. Z naszej perspektywy, przemiany, które miały miejsce w Armii Im­perium Rosyjskiego podczas wojen z przełomu wieków są szczególnie istotne. To właśnie w Armii Królestwa Polskiego wprowadzono rosyjskie wzorce, które zderzyły się z napoleońskim zapatrywaniem na wojsko i wojnę. Należy również zaznaczyć, że wielu polskich, jak również ro­syj­skich wojskowych zdobywało doświadczenie za czasów wojen napoleońskich. Ta mieszanka rosyjskiej musztry i regulaminów oraz napoleońskiej myśli operacyjnej, którą możemy dostrzec choćby w planach Igna­cego Prą­dzyńskiego, przeszła próbę w czasie wojny pol­sko-rosyj­skiej 1831 roku. Dlatego też, analizując wydarzenia tej wojny warto zwrócić uwagę na czynniki, które ukształtowały rosyjską sztukę wo­jenną, a tym samym miały wpływ na naszą polską sztukę prowadzenia wojny. Książka braci Aleksandra i Jurija Żmodikowa to pierwsza mono­gra­fia poświęcona zagadnieniom dotyczącym taktyki stosowanej przez armię rosyjską w okresie napoleońskim. Dzięki gruntownej analizie licznych pamiętników, wspomnień oraz rozkazów i raportów, autorzy zobrazowali praktyczne zastosowanie regulaminowych szyków i formacji na polu bitwy. Niniejsza praca ukazała się pod tytułem Tactics of the Russian Army in the Napo­leonic Wars w 2005 roku w Stanach Zjednoczonych. Autorzy uzupełnili pierwsze wydanie, które zostało przetłumaczone i w tej odświeżonej formie wydane. W celu uniknięcia błędów terminologicznych udo­stępniona została rosyjska wersja językowa, która również w niniej­szym wydaniu została wykorzystana. Wszystkie daty podane są w nowym stylu, czyli według kalendarza gregoriańskiego.