Walka i zagłada białostockiego ghetta

Książka Szymona Datnera Walka i zagłada białostockiego ghetta została ogłoszona drukiem w 1946 r. nakładem Wojewódzkiej Żydowskiej Komisji Historycznej w Białymstoku. Była to pierwsza publikacja tego oddziału Komisji, przez wiele lat zresztą jedna z nielicznych książek – nie tylko w Polsce – o getcie białostockim. Spisana przez Datnera relacja łączy w sobie cechy świadectwa i próbę historycznej rekonstrukcji faktów (problem ten dokładnie analizuje Katrin Stoll w zamieszczonym w tym tomie tekście). To książka mocna, opowiadająca o świecie, który dziś trudno sobie wyobrazić, choć tak przecież nieodległym. Stawiająca niewygodne pytania. Niedopuszczająca lektury obojętnej. O sile przekazu Walki i zagłady przesądza nie tylko nasączony emocjami język, ostrość wypowiadanych przez autora sądów i bezkompromisowość ferowanych przez niego ocen, ale także świadomość, że opowiada on o doświadczeniach własnych, jego zamordowanej rodziny i społeczności, których – do końca swego życia – nie przestał być częścią.