Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Struktury aksjologiczne i granice cywilizacyjne

Autorzy przedstawiają wartości polityczne funkcjonujące w Rzeczypospolitej Obojga Narodów – przede wszystkim, choć nie tylko, we wspólnocie aktywnych politycznie szlacheckich obywateli. Starają się je odtworzyć na podstawie gruntownej analizy różnorodnych źródeł – traktatów i publicystyki politycznej, wystąpień publicznych na sejmie i sejmikach, ale także wypowiedzi nieoficjalnych, prywatnej wymiany poglądów między uczestnikami życia politycznego. Przedmiotem analizy jest m.in. obecny w dyskursie politycznym ideał państwa jako wspólnoty obywateli, a także ówczesna wizja człowieka-obywatela, członka wspólnoty politycznej, oraz jego wobec niej zobowiązania. Autorzy prezentują też i interpretują ówczesne rozumienie pojęć ojczyzna czy patriotyzm, wiele uwagi poświęcają fundamentalnym dla uczestników życia politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów wartościom, jak prawo i wolność. Ukazują analizowane zagadnienia nie tylko w szerszym kontekście europejskim, lecz także w różnych epokach, co pozwala śledzić ewolucję w rozumieniu i ocenie pojęć i ideałów politycznych. Dwunastotomowa seria monografii „Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości” przedstawia dziedzictwo kulturowe XV–XVIII wieku jako integralną, lecz oryginalną część kultury europejskiej. Celem badawczym jest rozpoznanie dróg i form obustronnej transmisji wartości estetycznych, politycznych i religijnych oraz ukazanie w szerokim, multilateralnym kontekście porównawczym struktury aksjologicznej kultury polskiej epok dawnych. Teksty kultury są badane w perspektywie wewnętrznej jako zapisy aktów ukierunkowanych na rozumienie wartości, a w perspektywie zewnętrznej jako wypowiedzi włączające się w europejskie dyskusje literacko-estetyczne, polityczne, religijne. W intensywnym dialogu kultura Rzeczypospolitej przejawia nie tylko chłonność na nowe idee, lecz także kreatywność i dynamikę działania na obszarze Europy.