Widzenie awangardy

Widzenie awangardy to piąty tom serii Literatura i sztuka, wydawanej przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Jak na książkę poświęconą awangardzie przystało, otwiera ją manifest wygłoszony przez wybitną malarkę, fotografkę, autorkę instalacji i tekstylnej rzeźby, pisarkę i poetkę – Ewę Kuryluk. Artystka w niezwykle afektywny sposób, dorównujący sile rażenia manifestów futurystów, awangardzistów krakowskich, surrealistów, opowiada w nim o współczesnym pożytku z awangardy – „radykalnej marzycielki o wolności bez granic”. Dalej następuje szereg szczegółowych studiów przypadków. Ich autorzy podejmują namysł nad szeroko rozumianą problematyką wizualności jako kategorii praktyki artystycznej, poetologicznych teorii i programów twórców dwudziestowiecznych awangard, a także krytyki literackiej, towarzyszącej sztuce i literaturze awangardowej. Śledzą główne tendencje w sposobach nawiązywania przez awangardy relacji między literaturą a sztukami plastycznymi, filmem i teatrem oraz opisują wybory czynione na polu odwołań do tradycji sztuki przez polskich awangardzistów. Przyglądają się również szczegółowym konwersacjom awangardowych poetów, prozaików, twórców teatru i filmu z nowoczesnymi i dawnymi propozycjami wysuwanymi przez przedstawicieli sztuk plastycznych. Prezentowane w tomie studia pozwalają zestawić ze sobą różnorodne optyki metodologiczne i klucze interpretacyjne, a tym samym zaprezentować odmienne sposoby rozumienia obrazu, ufundowane na różnych – jak pisał Hans Belting – „monopolach definicyjnych”. Pozwala to nie tylko uzmysłowić sobie ich oczywistą odmienność, ale także zapytać o nieoczywiste, a niewątpliwie istniejące miejsca wspólne.