Wiersze wybrane

Wybrać zaledwie ułamek z twórczości bodaj najwybitniejszego żyjącego poety języka hiszpańskiego, z dzieła trwającego i rozwijającego się nieprzerwanie od ponad pół wieku, wybrać niewielki fragment, który dałby polskiemu czytelnikowi pojęcie o wadze tej poezji i jej miejscu w historii literatury światowej – wydaje się zadaniem karkołomnym. Jednak nieobecność poezji Juana Gelmana w polskich przekładach to wyjątkowy i niepojęty, mówiąc bez ogródek, grzech zaniechania. Nieistnienie zjawiska, jakim jest dzieło Gelmana, w polskiej świadomości czytelniczej, w polskiej refleksji historyczno- i krytycznoliterackiej, w samej polszczyźnie wreszcie, czuje się najdobitniej, wertując 1300-stronnicową edycję jego wierszy zebranych, która ukazała się w 2012 roku w Hiszpanii. Pomieszczonych tam 29 książek poetyckich, od debiutanckiego Violín y otras cuestiones ('Skrzypce i inne sprawy') z 1956 roku począwszy, pozwala nam obcować z dziełem gigantycznym, niezwykłym, osobnym, niepoddającym się żadnego typu uproszczeniom, domagającym się głębokiego namysłu zarówno w przestrzeni językowej, jak i w czasie historycznym. Pierwsza polska publikacja książkowa wierszy Juana Gelmana ma ukazać – najpełniej, jak to możliwe – dominanty tej poezji, jej cechy najistotniejsze i charakterystyczne, jej odrębność, ale również konteksty historycznoliteracki i autobiograficzny, w których powstawała. Decyzja – w sytuacji pierwszego zetknięcia z tak wymagającą i niemal zupełnie nieznaną w Polsce twórczością – o wydaniu dwujęzycznym (a w wypadku wierszy napisanych w ladino – trójjęzycznym) wydała nam się oczywista.