Wschodzące słońce na Pacyfiku

Morison napisał 14 tomów Historii Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych w drugiej wojnie światowej, ale to właśnie ten tom otrzymał nagrodę Pulitzera! Dlaczego akurat ten, skoro w końcu przedstawia jedno wielkie pasmo klęsk Stanów Zjednoczonych i aliantów na Pacyfiku i Oceanie Indyjskim. Po pierwsze, dramatyzm sytuacji - żaden inny tom nie obfitował w takie nagromadzenie dramatycznych historii. Po drugie, kapitalna analiza ludzi władzy w Japonii w okresie od końca pierwszej wojny światowej do wybuchu wojny na Pacyfiku, oparta na wywiadach z Japończykami i przejętych przez Amerykanów bogatej dokumentacji japońskiej. To właśnie w obliczu klęski pojawiają się prawdziwi bohaterowie, którzy dają przykład innym swoją odwagą i męstwem. Morison kapitalnie ich znalazł i przedstawił nam tych najdzielniejszych z dzielnych. Jak pisze, to oni swoim przykładem natchnęli innych do walki w tym najtrudniejszym dla Ameryki okresie wojny na Pacyfiku. Morison potrafi też docenić inwencję twórczą Japończyków, a szczególności podziwia genialnego dowódcę Japońskiej Marynarki Wojennej – Yamamoto, twórcę planu ataku na Pearl Harbor. Jego zdolność przewidywania była niemal legendarna. Znając Amerykę, wiedział, że jeśli nie wygra z Ameryką w przeciągu kilku miesięcy, Japonię czeka klęska, ponieważ nie mogła ona przeciwstawić się amerykańskiemu potencjałowi przemysłowemu przestawionemu na produkcję wojenną. Morison niekiedy bardzo krytycznie analizuje przyczyny klęski Amerykanów, czasem nie zostawiając suchej nitki przy niektórych nazwiskach dowódców. To jest jedna z jego kapitalnych cech. No bo kto by się odważył pisać krytycznie o przywódcach, którzy tak niedawno świętowali zwycięstwo nad Japonią? Morison miał taką odwagę. Miał nawet odwagę wytknąć Amerykanom, że w sprawie wojny nie dali Japończykom wyboru. Brak dostaw ropy stawiał bowiem Japonię pod ścianą. Gdyby nie weszli oni do wojny, jej flota byłaby wkrótce bezużyteczna i Japonia musiałaby się poddać bez jednego wystrzału i zgodzić się na zapewne upokarzające warunki pokoju przedstawione im przez Stany Zjednoczone. Morison jest więc niezwykle obiektywny w swojej analizie przyczyn wybuchu wojny na Pacyfiku Przebieg działań kończy się na nalotach sił Nagumo na Ceylon. Następnym etapem wojny było Midway. Ale to już jest temat osobnego tomu Morisona, wydanego już przez Finnę pod tytułem: „Morze Koralowe i Midway”.