Wybór pism estetycznych

Michał Sobeski urodził się 3 września 1877 w Pleszewie Wielkopolskim. Pochodził z rodziny ziemiańskiej. Studia z zakresu nauk filozoficznych, a także prawnych, psychologicznych i przyrodniczych odbywał w rożnych uczelniach europejskich (Monachium, Lipsk, Getynga, Berlin), ale kończył je w 1902 we Wrocławiu. Następnie już po roku, 3 sierpnia 1903, również we Wrocławiu, uzyskał doktorat na podstawie rozprawy z psychologii eksperymentalnej Uber Tauschungen des Tastsinnes (O złudzeniach zmysłu dotyku), przygotowanej pod kierunkiem znakomitego pioniera tej dyscypliny, wykładającego w tym czasie we wrocławskiej uczelni Hermanna Ebbinghausa. W następnych latach kontynuował studia, już wyraźnie skoncentrowane na problematyce filozoficznej i estetycznej, w Genewie, Florencji, Rzymie i Paryżu, by zakończyć ten etap intelektualnej biografii habilitacją, uzyskaną na podstawie pracy Uzasadnienie metody obiektywnej w estetyce, w 1910 w Krakowie. Wyłożone w tej rozprawie stanowisko estetyczne Sobeski następnie rozwinął i w znacznie wzbogaconej wersji przedstawił w obszernym dziele Filozofia sztuki I. Dzieje estetyki. Zagadnienie metody. Twórczość artysty, ukończonym w 1914, a opublikowanym w Warszawie w 1917. (…) W 1915 Michał Sobeski uczestniczył w pracach Towarzystwa Wykładów Naukowych w Poznaniu; wykładał tam filozofię sztuki. W 1918 z jego inicjatywy Towarzystwo przekształciło się w dwuletnie kursy naukowe – był to zalążek szkoły wyższej. (…) Uniwersytet rozpoczął działalność w 1919. Sobeski, uzyskawszy tytuł profesora zwyczajnego, objął stanowisko dziekana wydziału filozoficznego. W poznańskiej uczelni pracował nieprzerwanie do 1939. (…) Sobeski był poliglotą, opanował łacinę i grekę, znał rosyjski, niemiecki, francuski, włoski i hiszpański. Już wcześniej, u progu stulecia, przewędrował Austrię, Niemcy, Francję, Włochy. Teraz powtórzył podróże do tychże krajów, ale dotarł też w inne rejony Europy, do Hiszpanii, Grecji, Węgier, a także do Holandii, Danii, Szwecji i Norwegii. A ponadto zwiedził kraje pozaeuropejskie, Maroko, Palestynę, Egipt, Algier. (…) Ale podróże, zwłaszcza te egzotyczne, powodowały coś więcej: kierowały uwagę Sobeskiego na pozaeuropejskie kultury artystyczne, na artystyczną twórczość Afryki, Ameryki Południowej, Oceanii, Chin, Japonii. Zajęły go one tak żywo, że w ostatnich latach przed II wojną zgromadził, uporządkował i opatrzył wstępem obszerny tom, który, zatytułowany Sztuka egzotyczna, w 1939 trafił do wydawnictwa. Wojna uniemożliwiła druk, skład rozsypano. Ocalał jedyny egzemplarz maszynopisu – na jego podstawie opublikowano tom w 1971. Wojna miała zresztą dla Michała Sobeskiego konsekwencje poważniejsze – tragiczne. W listopadzie 1939 internowano go wraz z żoną w obozie w Głównej pod Poznaniem, gdzie Niemcy przetrzymywali intelektualistów i twórców. Po miesiącu Sobeski, astmatyk, wieziony przez kilka dni w zaplombowanym bydlęcym wagonie, 14 grudnia 1939 zmarł w chwilowym miejscu postoju – Ostrowcu Świętokrzyskim.