Z dziejów polszczyzny biblijnej

Z recenzji prof. dra hab. Stanisława Koziary: Książka Marzeny Marii Szurek przynosi jedną z najszerzej zakrojonych prób materiałowej ekscerpcji oraz porównawczo-językowych analiz dwóch staropolskich translacji Pisma Świętego – katolickiej Biblii Wujka (1599) oraz protestanckiej Biblii gdańskiej (1632). Jako cel główny Autorka postawiła sobie, z jednej strony, paralelną konfrontację określonych warstw językowo-stylistycznych tychże tłumaczeń, z drugiej zaś wskazanie na ich udział oraz rolę w procesie współtworzenia i utrwalania znamion polskiego stylu biblijnego. Jako słuszne uznać należy uczynienie przez Szurek polem konfrontacji i analiz dwóch głównych płaszczyzn językowych obydwu staropolskich zabytków, obejmujących: spetryfikowane połączenia wyrazowe (frazeologizmy, paremie, formuły) oraz składnię, które to obszary w dość zgodnej opinii uchodzą za inwariantne wyznaczniki polskiego stylu biblijnego. Przeprowadzone przez Marzenę Marię Szurek analizy porównawcze przynoszą wiele istotnych wniosków i spostrzeżeń badawczych. Sporo ustaleń ma charakter pionierski i zarazem weryfikujący wcześniejsze na tym polu obserwacje, nierzadko posiadające status tez obiegowych. W pierwszej kolejności dotyczą one stopnia i rodzaju zależności intertekstowych obydwu badanych tłumaczeń staropolskich. Za sprawą podjętych przez Szurek badań otrzymujemy szereg nowych argumentów na rzecz wzmocnienia uprzednio wyrażanych przez badaczy opinii, mówiących o znacznym stopniu powinowactwa językowego i przekładowego pomiędzy Biblią Wujka a Biblią gdańską w ich pierwszych, pełnych edycjach. Uzewnętrznienie się owych podobieństw na inwariantnych stylowo płaszczyznach, za jakie uchodzą spetryfikowane połączenia wyrazowe oraz określone konstrukcje syntaktyczne, wydatnie wzmacnia i tę tezę, która obydwa przekłady staropolskie stawia w roli głównych filarów i wzorców kształtowania i utrwalania cech polszczyzny biblijnej. Dla tego rodzaju wnioskowań praca Marzeny Marii Szurek dostarcza najszerszych, jak dotąd, argumentów materiałowo-analitycznych.