Zesłane pokolenie

Książka poświęcona jest spuściźnie literackiej i epistolograficznej oraz losom filomatów i filaretów zesłanych jesienią 1824 roku w głąb Imperium Rosyjskiego. Podstawowa teza głosi, iż filomacko-filarecka społeczność młodych ludzi – istotna i tożsamościowo odrębna zbiorowość, należąca do pierwszego pokolenia polskich romantyków, w ciągu kilku dekad spędzonych na wygnaniu zachowała generacyjną łączność i identyfikację. Zesłani filomaci otrzymali w książce miano pokolenia wyobrażonego, czyli wspólnoty, której obraz i wartości przechowuje się w umyśle, a także na piśmie – zarówno w listach, jak i w postaci artefaktów literackich. W kolejnych częściach analizowany jest sam fenomen pisania i czytania zesłanych filomatów oraz ich silne przywiązanie do dwóch wartości i postaw: przyjaźni i miłości. Omówione zostały obrazy Rosji i zesłańczego doświadczenia zapisanego na kartach wierszy Mickiewicza, Zana, Czeczota i Kołakowskiego oraz w listach, relacjach i dziennikach Kowalewskiego, Pietraszkiewicza, Zana, Malewskiego. Najobszerniejszą część stanowią szkice biograficzne najważniejszych, obok Mickiewicza, przedstawicieli ruchu filomackiego wraz z przedstawieniem ich postaw zesłańczych (także w optyce studiów postkolonialnych). Na końcu umieszczono uwagi o stosunku filomackiego pokolenia wyobrażonego do etnicznych i kulturowych źródeł narodu (szczególnie do dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego).