Zgromadzenia, zbiegowiska i awantury uliczne...

Pod koniec XIX wieku Kraków ze stosunkowo niewielkiego, powiatowego, choć uniwersyteckiego miasta, zaczął przekształcać się w metropolię. Nadana w ramach monarchii habsburskiej w 1867 roku autonomia Galicji pozwalała na rozwój w ramach ograniczonej suwerenności instytucji narodowych w charakterze i z językiem polskim jako obowiązującym. Przez kolejne lata Kraków stawał się z wolna ważnym ośrodkiem życia gospodarczego i politycznego oraz kolebką ważnych nurtów politycznych. Był miastem, gdzie znalazło się miejsce dla rozwijającego się przemysłu i transportu oraz niebywałego rozwoju kultury i sztuki. Ze względu na najłagodniejsze warunki polityczne panujące w zaborze austriackim, był też bezpieczną przystanią dla prześladowanych w pozostałych dwóch zaborach Królewiaków, Ślązaków i Wielkopolan, dając im schronienie i możliwość nauki.

Wydarzenia ujęte w pracy obejmują okres lat 1890-1918. O ile data końcowa jest oczywista, gdyż wiąże się z upadkiem austriackiej władzy zaborczej i odzyskaniem przez Polskę niepodległości, o tyle data początkowa wymaga wyjaśnienia. Rok 1890 jawi się w historiografii jako początek zorganizowanego ruchu socjalistycznego w Galicji, który do tej pory miał charakter kółkowy i na poły konspiracyjny. W tymże roku doszło do pierwszych prób wystąpień ulicznych w związku z wezwaniem Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej w Austrii do wprowadzenia w życie jednej z najważniejszych uchwał swojego pierwszego zjazdu w Heinfeld z przełomu roku 1888/1889 świętowania 1 Maja.